ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ

Ο ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ είναι μια πανάρχαια ελληνική τεχνική που χρησιμοποιήθηκε από την προϊστορική εποχή. Μεταφέρθηκε από γενιά σε γενιά, επέζησε και κυριάρχησε στη ζωή της ελληνίδας πάνω από 3000 χρόνια. Αποτέλεσε μια οικιακή βιοτεχνία, που εξυπηρετούσε τις βασικές ανάγκες του σπιτιού και συν τοις άλλοις συνέβαλλε στη διατήρηση της πατροπαράδοτης λαϊκής τέχνης.
Τόση ήταν η χρησιμότητά του, που δεν υπήρχε σπίτι στα χωριά χωρίς αργαλειό και γυναίκα μικρή, ή μεγάλη που να μην ξέρει να τον χειρίζεται. Γιατί η γυναίκα στον αργαλειό θα έφτιαχνε, ή θα είχε φτιάξει τα προικιά της, που εκτός από τον ρουχισμό της περιλάμβανε: σεντόνια, κουβέρτες, βελέντζες, χιράμια, ταγάρια, σακιά, κιλίμια, κουρελούδες, πατανίες, κ.α. Αλλά και μετά τη παντρειά η γυναίκα στον αργαλειό θα συνέχιζε να φτιάχνει τον ρουχισμό τον δικό της, του άντρα της και των παιδιών της.
Οι πρώτες ακατέργαστες ύλες για τον αργαλειό ήταν: το μαλλί, το μπαμπάκι και το λινάρι, τα οποία βέβαια θα έπρεπε πρώτα να κατεργαστούν και να γίνουν νήμα. Περιληπτικά η διαδικασία επεξεργασίας του μαλλιού είναι η εξής: Πρώτα το μαλλί πρέπει να πλυθεί πολύ καλά και στη συνέχεια να περαστεί από το λανάρι και να ξαστεί (να χτενιστεί) ώστε να δημιουργηθούν οι λεγόμενες τουλούπες. Κάθε τουλούπα στη συνέχεια θα έμπαινε στη ρόκα, όπου με βοηθό το αδράκτι και το σφοντύλι η νοικοκυρά μετέτρεπε το μαλλί σε νήμα (το γνέμα).
Το γνέμα έμπαινε στη σαΐτα του αργαλειού και λεγόταν υφάδι. Βέβαια το υφάδι δεν είναι γερή κλωστή και στις κάθετες προς το υφάδι κλωστές του αργαλειού που λέγονται στημόνι και αποτελούν τη βασική δομή του υφάσματος, χρησιμοποιούσαν γερές κλωστές του εμπορίου.
uop.gr οδηγος Πελοποννήσου

ΒΙΝΤΕΟ ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ https://www.youtube.com/watch?v=UHHvE1kJm5E

Το έπιπλο-εργαλείο, που δεν έλειπε οπό κανένα σπίτι ισόγειο ή ανώγειο, ήταν ο αργαλειός. Ο αργαλειός ήταν τοποθετημένος στην άκρη του δωματίου-σπιτιού ή σ´ ένα κατώι καλά φωτιζόμενος και σ´ αυτόν οι γυναίκες του σπιτιού περνούσαν πολλές ώρες υφαίνοντας όλα τα ρούχα.
Τα ρούχα που φορούσαν, τα ρούχα που έστρωναν κάτω στο πάτωμα, τα ρούχα που σκεπάζονταν (στρωσίδια και σκεπάσματα). Οι παλιότεροι θυμούνται καλύτερα τη χρήση και την ονοματολογία του αργαλειού. Aυτό το εργαλείο έφτασε σε μας απ´ τα ομηρικά κι ακόμα παλιότερα χρόνια, σε μια παράδοση αιώνων κι έντυσε γενιές και γενιές.
ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ - Σαΐτα: ξύλο ελλειψοειδές που ήταν σκαμμένο εσωτερικά και κατά μήκος συγκρατούσε μια βέργα. Στη βέργα τύλιγαν το βαμβακερό νήμα που με το πέταγμα περνούσε μέσα στο στημόνι.
Το κέντημα είναι γλέντημα,
η ρόκα είναι συριάνι,
κι αυτός ο δόλιος αργαλειός
είναι σκλαβιά μεγάλη.





Η 76χρονη Πότα Καλαρύτη στον αργαλειό της στο Νομιτσί. Είναι η μόνη γυναίκα στο δήμο Λεύκτρου που συνεχίζει την παραδοσιακή τέχνη της "υφάντρας" .

ΣΑΙΤΑ


H Μανιάτισσα με τη ρόκα και το αδράχτι γνέθει το μαλλί στην Κίττα, 1935. Φώτο Π.Κολονάρος


Μανιάτισσες γνέθουν και κλώθουν στη ρούγα με τα πρωτόγονα ακόμη μέσα το σφοντίλι και τη ρόκα!!! (Φαρος)1956. (φωτο: Thanasis Balafas)



Φωτο από ΡΙΖΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ

Kοπέλα στον αργαλειό και η μάνα της ετοιμάζει το στημόνι, 1935.(Γερολιμένας)
Φωτό Π. Καλονάρος.







ΣΑΙΤΕΣ

ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ - Στημόνι: Κόκκινο ή λευκό βαμβακερό νήμα που τοποθετείτο κατά μήκος του αργαλειού τεντωμένο. Πάνω του γινόταν η ύφανση. Τα εργαλεία για την τοποθέτηση του στημονιού ήταν η ανέμη, το ανεμίδι, η κλουβίστρα, τα καλαμίδια και οι τυλίχτρες.
ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ, ΤΣΙΚΡΙΚΙ ΚΑΙ ΑΝΕΜΗ

ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΚΑΙ ΥΦΑΝΤΡΑ

ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΚΑΙ ΥΦΑΝΤΡΑ

ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΚΑΙ ΥΦΑΝΤΡΑ


ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΚΑΙ ΥΦΑΝΤΡΑ
ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΚΑΙ ΥΦΑΝΤΡΑ
ΑΡΓΑΛΕΙΟΣ ΚΑΙ ΥΦΑΝΤΡΑ


Δεν υπάρχουν σχόλια: