ΜΑΛΤΑ, ΠΥΡΓΟΣ ΜΑΥΡΙΚΟΥ

«Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο τον Πύργο Μαυρίκου, που βρίσκεται στον οικισμό Μάλτας της Κοινότητας Σταυροπηγίου, της Επαρχίας Καλαμών, του Νομού Μεσσηνίας, με ζώνη προστασίας 30μ. γύρω του. Πρόκειται για οχυρό πυργόσπιτο που κτίσθηκε το 1814 από τον προεστό της Μάλτας Μαυρίκο.» ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/49412/994/1-12-1992 - ΦΕΚ 740/Β/24-12-1992
Στον οικισμό Μάλτα του Σταυροπηγίου  της Δυτικής Μάνης, δεσπόζει ο Πύργος του Μαυρίκου που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Ο Πύργος του Μαυρίκου εκτιμάται ότι χτίστηκε το 1814 και πήρε το όνομά του από τον προεστό της Μάλτας, Πούλο Μαυρίκο. Στέκει πλέον ερειπωμένος, λίγο έξω από τη Μάλτα, ενώ στα ανατολικά, σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ένα γραφικό ξωκλήσι, αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο.
Τριώροφος, με συνολικό ύψος σχεδόν δέκα μέτρα, ο Πύργος του Μαυρίκου είναι στενόμακρος, με την είσοδο στον πρώτο όροφο της νότιας πλευράς. Μια ξύλινη γέφυρα επέτρεπε την πρόσβαση μόνο σε όσους ήταν ευπρόσδεκτοι στον πύργο, ενώ διαφορετικά χρησιμοποιούταν και για το καλύτερο σφράγισμα της εισόδου.
Η Μάλτα είναι μανιάτικο πυργοχώρι, σήμερα ένας από τους οικισμούς του μεγαλύτερου Σταυροπηγίου, κοντά στον Κάμπο  Αβίας. Εικάζεται ότι πήρε το όνομά της από τους Μανιάτες που επαναπατρίστηκαν από περιοχές της Κορσικής και της Ιταλίας.
Σε κοντινή απόσταση από τον Πύργο του Μαυρίκου δεσπόζει και ο παρομοίων ιδιοτήτων, πύργος των Κουτηφάρη – Αλούπηδων.

Νότια του οικισμού Μάλτα κοντά στον Κάμπο της Αβίας και νοτιοδυτικά του κάστρου της Ζαρνάτας, στην κορυφή ενός κακοτράχαλου λόφου με περιορισμένες δυνατότητες αναβάσεως βρίσκεται ο ερειπωμένος πια επιβλητικός πύργος της οικογένειας Μαυρίκου.
Στα ανατολικά του τον συντροφεύει ένα μικρό εκκλησάκι που γιορτάζει στην μνήμη του Αγίου Γεωργίου.
Ο πύργος ο οποίος χτίστηκε από τον πρόκριτο Πούλο Μαυρίκο έχει σχήμα παραλληλεπίπεδο (5,5μ * 8,5μ) με μικρότερες την ανατολική και δυτική πλευρά. Το ύψος του είναι περίπου 10 μ. και έχει 3 ορόφους.
Το ισόγειο χωριζόταν με πέτρινη καμάρα και μάλλον είχε χρήση αποθήκης και όχι διαμονής για λόγους ασφαλείας. Δεν υπήρχε όμως δεξαμενή νερού όπως βλέπουμε σε άλλους πύργους για λόγους αυτονομίας.
Οι δύο άλλοι όροφοι ήταν χωρισμένοι με ξύλινο πάτωμα και είχε ξύλινη οροφή.
Η είσοδος του πύργου βρίσκεται στον πρώτο όροφο της νότιας πλευράς. Η πύλη του μικρή και ξεκομμένη από το έδαφος. Στον καιρό λειτουργίας της είχε γέφυρα η οποία εν καιρώ κινδύνου σηκωνόταν και έφραζε την είσοδο ενώ άλλοτε κατέβαινε και ακουμπούσε σε κάποιο σκαλοπάτι προκειμένου να διευκολύνεται η διέλευση των ατόμων.

Το Εσωτερικό Του Πύργου
Πάνω από την πύλη υπάρχει ζεματίστρα. Σε παλαιότερα χρόνια χρησίμευε για να ρίχνουνκαυτό λάδι στον εισβολέα που θα προσπαθούσε να παραβιάσει την είσοδο του πύργου. Αργότερα η χρησιμοποιούταν σαν τουφεκότρυπα. Πάνω από την ζεματίστρα είναι σκαλισμένος ένας σταυρός και η χρονολογία 1814 που φανερώνει τον χρόνο ανοικοδόμησης του πύργου.
Όπως βλέπουμε ανήκει στους προεπαναστατικούς πύργους της Μάνης που πολλοί ξένοι περιηγητές ανέφεραν. Κοντά στην ζεματίστρα και μια πέτρινη κεφαλή η οποία χρησίμευε μάλλον ως φυλακτικό σύμβολο. (κατάλοιπο παγανισμού στην Μάνη).
Τα μικρά παράθυρα και οι τετράγωνες επάλξεις στην κορυφή του πύργου συμπληρώνουν αρμονικά τα αμυντικά του γνωρίσματα. Στον νότιο τοίχο υπάρχει ρωγμή δείγμα της ταλαιπωρίας του κτιρίου από το πέρασμα των χρόνων.
Κάτω από την είσοδο του πύργου το ισόγειο λειτουργούσε ως αποθήκη όπως ειπώθηκε αλλά και ως Γούβα. (τόπος φυλάκισης).
Εν γένει ο πύργος της οικογένειας Μαυρίκου στην Μάλτα δείχνει την ισχύ του προκρίτου Πούλου Μαυρίκου κατά τα χρόνια πριν την επανάσταση του 1821 μιας και είχε παντρευτεί την κόρη του Παναγιώτη Μπέη Κουμμουνδουράκη.  
Πηγές
  • ΛΑΚΩΝΙΚΑΙ ΣΠΟΥΔΑΙ τόμος 10ος  Σταύρου Καπετανάκη «Πούλος Μαυρίκος μια αμφιλεγόμενη μορφή του 1821» Αθήνα 1990
  • Γ. Σαΐτα , Μάνη Ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική εκδόσεις Μέλισσα
  • http://www.mani.org.gr (Φώτο Γ. Βενιζελέας)

Δεν υπάρχουν σχόλια: