ΠΗΓΗ (ΛΟΣΝΑ)

 Η Πηγή είναι συνοικισμός του Δημοτικού Διαμερίσματος Πλάτσας που ανήκει στο Δήμο Λεύκτρου της Έξω Μάνης. Ξεκινώντας από την Καλαμάτα και μετά από 54 χιλιόμετρα δρόμου -μια ώρα με τ' αυτοκίνητο- που περνά μέσα από μαγευτική φύση, ωραία χωριά, ιστορικούς και αρχαιολογικούς τόπους φτάνεις στην πανέμορφη και καταπράσινη Πηγή, που είναι κτισμένη στην κορυφή ενός λόφου και σε υψόμετρο 250 περίπου μέτρων.
Όταν τη βλέπεις από μακριά νομίζεις πως τα δέντρα την αγκαλιάζουν με μητρική απαλότητα. Η υπέροχη θέα της την καταξιώνει σε προνομιούχο θέση έναντι, πολλών άλλων χωριών αφού από οποιοδήποτε σχεδόν σημείο αντικρύζεις τον επιβλητικό Ταΰγετο, το Μεσσηνιακό κόλπο και το καταγάλανο Ιόνιο Πέλαγος. Κι αν μάλιστα πέσεις στο ηλιοβασίλεμα;





Ε! Τότε κάθεσαι άθελα με τις ώρες ν' αγναντεύεις το χρυσό δίσκο του ήλιου, που σιγά - σιγά βυθίζεται και χάνεται πίσω από το Ακρωτήριο Ακρίτας ή την Πινακούλα (Βενετικό), ενώ γύρω σου βασιλεύει θεία γαλήνη... φως ιλαρόν. Το θέαμα υπέροχο σαν σκηνοθετημένο έργο, που μόνο ο Δημιουργός ξέρει να φτιάχνει και να το ενσταλάζει στις ψυχές των ανθρώπων. Αλήθεια! Μέσα σ' αυτές τις στιγμές το πνεύμα σου γαληνεύει και η ψυχή σου πλημμυρίζει από συναισθήματα χαράς κι ευτυχίας.

Ίσως παινεύω λίγο το "σπίτι" μου που λέει κι η παροιμία. Δεν το παινεύω μόνο εγώ το πανέμορφο αυτό χωριουδάκι. Το παινεύουν περισσότερο κι από μένα κι όλοι όσοι το γνώρισαν, Έλληνες και ξένοι, για τις τόσες ομορφιές, που αφειδώλευτα του χάρισε ο Δημιουργός.







Ο συνοικισμός "Λοσνά" το πιθανότερο πρωτοδημιουργήθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα, καθώς μαρτυρούν οι παλαιότερες χρονολογίες 1605 και 1697, που βρέθηκαν χαραγμένες σε σπίτι και παρεκκλήσι. Πήρε το όνομα "Λοσνά" από ομώνυμο σλαβικό τοπωνύμιο, που στα ελληνικά θα πει Αμπελάκια ή Πηγή. Μετονομάστηκε "Πηγή" Φ.Ε.Κ. 125/1956 από την πηγή που υπάρχει στην πλατεία του χωριού.

Τα σλαβικά τοπωνύμια, που είναι πολλά στην περιοχή δόθηκαν από σλαβικά φύλα όταν τον 9ο μ.Χ. αιώνα εγκαταστάθηκαν στον Άνω Ταΰγετο, οι Μεληγγοί στη δυτική πλευρά στην οποία βρίσκεται και η Πηγή (Λοσνά) και οι Ελερίτες στην ανατολική. Μέχρι τη φυλετική τους αφομοίωση (14ος αι.) ζούσαν μαζί με τους ντόπιους σε αμφίμεικτους οικισμούς.










Οι κάτοικοι του χωριού κυρίως γεωργοκτηνοτρόφοι με λιγοστά εισοδήματα, 315 στις αρχές του 20ου αιώνα, σταδιακά το εγκαταλείπουν κι αναζητούν καλύτερη ζωή στην ενδοχώρα και το εξωτερικό. Οι 315 κάτοικοί του μειώνονται το 1920 σε 226, το 1928 σε 189, το 1940 σε 177, το 1951 σε 119 και τη δεκαετία του 1960 περίπου σε 30.

Σήμερα στις αρχές του 21ου αιώνα μένουν μόνιμα 12 Έλληνες συνταξιούχοι και άλλοι τόσοι ξένοι επαγγελματίες και εργάτες μαζί με τα μικρά παιδιά τους. Ο πληθυσμός βέβαια του οικισμού αυξάνει στο λιομάζωμα, το Πάσχα και κυρίως το καλοκαίρι.

Έλληνες, Αυστριακοί, Γερμανοί, Άγγλοι κ.ά. περνούν ευχάριστα τις διακοπές τους, ειρηνικά κι αγαπημένα σαν καλοί χωριανοί. Από τα 86 σπιτάκια της Πηγής -ανάμεσα τους και 5 πυργόσπιτα, μακρόστενα, λιθόκτιστα ορθογώνια κτήρια με δίχωρο ανώι για τους ανθρώπους και με κατώι για τα ζώα και τις ζωοτροφές- αναπαλαιώθηκαν και μετασκευάστηκαν για να ικανοποιούν τις σύγχρονες ανάγκες τα 51, τα 9 είναι νεόκτιστα και τα 26 παραμένουν ακατάλληλα για κατοίκηση.

Ένας χείμαρρος κόβει το χωριό σε δύο συνοικίες (μαχαλάδες)·τη Λοσνά, που όπως γράψαμε πιο πάνω στα ελληνικά θα πει Αμπελάκια και τη Σελίστια (πάνω και κάτω) που θα πει χωριουδάκι.

Στη νότια όχθη του χειμάρρου βρίσκεται η κεντρική πλατεία, που τη στολίζουν και την κάνουν μαγευτική τα πλατάνια και τ' άλλα δέντρα και φυτά, η Εκκλησία, η πηγή και το παραδοσιακό καφενείο - ταβερνάκι. Η Εκκλησία χτισμένη το 1897 πάνω σε ομώνυμη μικρότερη εκκλησούλα, εξαιρετικά ωραία και επιβλητική με αξιόλογο μαρμάρινο δάπεδο, είναι αφιερωμένη στην "Κοίμηση της Θεοτόκου" κι είναι η Πολιούχος του χωριού, που μαζί με τα 13 παρεκκλήσια - εξωκλήσια διατηρούν ζωηρό το θρησκευτικό συναίσθημα των πιστών.

Ταπεινή, φτωχούλα, η πίστη τα θεμελίωσε
κι έχουν γύρω εικόνες άτεχνα γραμμένες
μα είν' ο Θεός εκεί κοντύτερα στον άνθρωπο,
παρά σ' άλλες εκκλησιές λαμπροχτισμένες. (Γεωρ. Δροσίνης).

Η πηγή, που επί χρόνια ύδρευε το χωριό και ξεδιψούσε τους ντόπιους και τους περαστικούς με το γάργαρο και δροσερό νεράκι της, πολύβουη στο παρελθόν τώρα σωπαίνει, αφού το κάθε σπίτι έχει τη βρύση του, κι αναπολεί τις επισκέψεις που δεχόταν και τις κουβεντούλες που άκουγε. Περασμένα μεγαλεία, που λέει κι ο Ποιητής.

Η άρδευση, το πότισμα των ζώων και των κήπων γίνονταν από το Πάνω Πηγάδι, τα Στάρδελα και τα Σκαρδιάνικα, δεξαμενές που γέμιζαν από μικροπηγές. Είναι έργα - μνημεία, που μαζί με το Κοιμητήριο, τα εναπομείναντα καλντερίμια και το παρεκκλήσια - εξωκκλήσια πρέπει ο Δήμος, το Τοπικό Συμβούλιο, ο Εκπολ. Εξωραϊστικός - Οικολογικός Σύλλογος και το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο με αγαστή συνεργασία να τα συντηρήσουν, δείχνοντας έτσι ότι τιμούμε τους προγόνους μας, που μας τα κληροδότησαν και κατ' επέκταση ότι αγαπούμε τον όμορφο τόπο μας.

Άγγελος Π. Πετρουλέας
Πρόεδρος Εκπολιτιστικού - Εξωραϊστικού – Οικολογικού Συλλόγου Πηγής
Κείμενο δημοσιευμένο στην εφημερίδα «Βήμα της Μάνης»

2 σχόλια:

ΚΑΛΛΙΟΠΗ66 είπε...

Το χωριό της γιαγιάς μου Καλλιόπης Μουστάκα το γένος Κισκήρα (ή Κισκηρέα). Νομίζω οτι η 2ή φωτογραφία ίσως να είναι Κισκηρέικο. Μια φορά το είχα δει πριν 40 χρόνια, μοιάζει αρκετά, θυμάμαι την είσοδο: μια παλιά ξύλινη πόρτα στο μέσο περίπου του στενοσόκακου προς την κάτω μεριά, ότι εκεί που είναι το ασπρισμένο δεξιά της εισόδου υπήρχε πύργος (δεν τον βλέπω εδώ)με τεράστιο πιθάρι για το λάδι, η βεράντα σε όλο το μήκος του σπιτιού που κατέληγε σε εξώστη με την απαραίτητη γλάστρα με την ματζουράνα...

Βέρα Τζουμελέα είπε...

Α! ΡΕ ΠΑΤΡΙΔΑ!