ΜΑΝΙΑΤΑΚΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

«H τέχνη είναι καημός και λύτρωση γι αυτόν που ταυτίζεται
είναι ένας συνεχής διάλογος με το υλικό
που οι άλλοι, αν έχουν ανοικτά τα μάτια της ψυχής
ακούνε κανένα ψίθυρο»
Γιάννης Μανιατάκος
(1935 - 15.02.2017)

 Ο Γιάννης Μανιατάκος γεννήθηκε στο Φλωμοχώρι της Μάνης, το 1935. Σπούδασε γλυπτική με κρατική υποτροφία στην Α.Σ.Κ.Τ. Το 1971 διορίστηκε  Διευθυντής του Προπαρασκευαστικού Επαγγελματικού Σχολείου Καλών Τεχνών Τήνου στον Πύργο και παρέμεινε εκεί ως το 2001 που συνταξιοδοτήθηκε. Από το 1967 μέχρι σήμερα κατάφερε να συνδυάζει την ζωγραφική και τη γλυπτική με την αγάπη του για τη θάλασσα και για τον ήλιο του νησιού της Τήνου. Έχει μείνει εκατοντάδες ώρες στο βυθό ζωγραφίζοντας με εντυπωσιακό τρόπο τα υποβρύχια τοπία του Αιγαίου. Κι ακόμη, χιλιάδες ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο  έπλαθε τα αγάλματά του. Η γλυπτική του θέτει στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Όπως αναφέρει ο ίδιος στις σημειώσεις του: « Την Γλυπτική την θεωρώ ανθρωποκεντρική και έφηβη. Το γυμνό ανθρώπινο σώμα είναι ό,τι πολυπλοκότερο υπάρχει για τον καλλιτέχνη, γιατί πέραν του αυστηρού σχεδίου της αμφίπλευρης ισοτιμίας της Φύσης, είναι και το ξεχωριστό πνεύμα του κάθε ανθρώπου που πρέπει να ερμηνευτεί εικαστικά πάνω στην ύλη, που δεν είναι η σάρκα.»

Έργο που δημιουργήθηκε στον βυθό της Σκάντζουρας, το 1969.

 Ο Γιάννης Μανιατάκος διηγείται το «ατύχημα» που έδωσε μια απρόσμενη κατεύθυνση στις ζωγραφικές αναζητήσεις του. «Δύο χρόνια αφότου είχα τελειώσει την Καλών Τεχνών, το 1967, καθόμουν σε έναν βράχο στο Γύθειο  και ζωγράφιζα τη θάλασσα προσπαθώντας να διακρίνω πώς κινείται το νερό στην επιφάνειά της. Ξαφνικά φύσηξε αέρας και μου πέταξε το τελάρο μέσα στη θάλασσα. Οταν κατέβηκα να το πιάσω διαπίστωσα ότι το χρώμα δεν είχε πάθει τίποτα. Σκέφτηκα ότι ίσως να ήταν εφικτό να ζωγραφίσω μέσα από τη θάλασσα». Αν το χρώμα ήταν σε θέση να υπακούσει, ο Μανιατάκος ήταν έτοιμος να φορέσει την καταδυτική στολή του και να ζωγραφίσει εκ του φυσικού στον βυθό της θάλασσας. Ηταν εξάλλου έμπειρος δύτης, είχε μάλιστα αποκτήσει τη σωστή κατάρτιση σε ειδική σχολή. Από παιδί ψάρευε ανελλιπώς στη Μάνη και στο Γύθειο όπου μεγάλωνε και είχε κάνει τις πρώτες ερασιτεχνικές και ρηχές απόπειρες κατάδυσης όταν είχε ανακαλύψει  μια αντιασφυξιογόνο μάσκα, απότοκο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, την οποία είχε «ταπώσει» με έναν φελλό και λίγη πίσσα για να μην μπαίνουν νερά όσο έκανε τις βουτιές του. Το '51 ένας «αυθεντικός ψαροντουφεκάς» του δάνεισε μια κανονική μάσκα για τις υποθαλάσσιες εξερευνήσεις του και εκείνος κάθε φορά που γυρνούσε σπίτι του έπαιρνε μαζί του τη μαγεία των βυθών και προσπαθούσε να την αποτυπώσει στον καμβά του από μνήμης.

Έργο που δημιουργήθηκε στον βυθό της Τήνου, το καλοκαίρι του 2015

Έργο του Γιάννη Μανιατάκου που απεικονίζει τη μάνα του στο κρεβάτι του νοσοκομείου, λίγο πριν αφήσει την τελευταία της πνοή.




Ήταν το 1967 όταν για πρώτη φορά βρέθηκε να ζωγραφίζει στο βυθό προσπαθώντας να «πιάσει το πνεύμα του» τονίζει. Και αυτό έγινε τυχαία, όταν ανεβασμένος σε ένα βράχο στο Γύθειο έπεσε στη θάλασσα το τελάρο την ώρα που ζωγράφιζε. Όταν κατέβηκε για να το πιάσει, διαπίστωσε ότι τα χρώματα δεν είχαν αλλοιωθεί.









Μέχρι σήμερα απαριθμεί 150 υποθαλάσσιους πίνακες αλλά δεν του έχει «φύγει» ακόμα η επιθυμία. «Δεν το κάνω για να πρωτοτυπήσω» λέει, «η τέχνη είναι τροφή της ψυχής και όσο ζούμε πεινάμε». Η τελευταία φορά που κατέβηκε να ζωγραφίσει ήταν το καλοκαίρι του 2015 .

" Η θάλασσα με προσέλκυσε από μικρό παιδί. Είχα μια μάσκα ασφυξιογόνα, έκοψα το σπιράλ, τάπωσα την τρύπα με φελλό και λίγη πίσσα και βουτούσα ψάχνοντας για δολώματα για να βάλω στο ψάρεμα. Τότε λοιπόν, ως μαθητής στο Γύθειο, ανακάλυψα ότι ο βυθός ήταν γεμάτος με πολεμικά απομεινάρια των Γερμανών. Το 1951 ήρθε ένας ψαροντουφεκάς και μου έδωσε μια κανονική μάσκα, του έβγαζα ψάρια, ήταν τότε παρθένα η θάλασσα και απονήρευτα τα ψάρια, και τα μοιραζόμουν μαζί του. Έβλεπα λοιπόν το βυθό, γυρνούσα σπίτι και έφτιαχνα τους πίνακας που απεικόνιζαν ό, τι είχα δει."


Οι κοπέλες μου είναι ηλιογέννητες


" Μέσα στο βυθό κάθομαι από δύο μέχρι επτά ώρες. Έχω φτιάξει έναν πίνακα που λέγεται «Ο βαθύτερος βυθός» που τον ζωγράφισα στα 17 μέτρα στην Ύδρα. Σε γενικές γραμμές όμως τους περισσότερους πίνακες μου τους φτιάχνω σε βάθος δύο έως 10 μέτρων γιατί υπάρχει ο φόβος να παρασυρθείς και να σε χτυπήσει «η νόσος των δυτών». Έχω ζωγραφίσει στο βυθό της Άνδρου, της Τήνου, της Ύδρας, της Μάνης, της Σαλαμίνας, της Αλοννήσου, της Σκάντζουρας και σε άλλα μέρη, δεν τα θυμάμαι όλα. "


Δεν υπάρχουν σχόλια: