ΔΕΜΕΣΤΙΧΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ΚΑΠΕΤΑΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ






 Καπετάν Νικηφόρος


Ιωάννης Δεμέστιχας

1882 - 1960



Ο Ιωάννης Δεμέστιχας, γόνος των Δεμεστιχαίων, από τον Κότρωνα Μάνης,  γιος του Συνταγματάρχου Νικολάου Δεμέστιχα και της Αικατερίνης Grill, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1882. Εισήλθε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων το 1896, απεφοίτησε το 1900 ως μάχιμος σημαιοφόρος και λίγα χρόνια αργότερα έλαβε μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα, ως αρχηγός σώματος στη Λίμνη των Γιαννιτσών, με την επωνυμία Καπετάν Νικηφόρος. 

Μετέσχε στο κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου (1909) και ήταν ένας από τους πρωτεργάτες του κινήματος του υποπλοιάρχου Κ. Τυπάλδου (1909). Κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις της Μοίρας Ιονίου, κατόπιν δε διετέλεσε διοικητής του Ναυτικού Αγήματος, μετέχοντας στις χερσαίες επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου, τραυματιζόμενος στη Χίο. Ακολούθως, έλαβε μέρος στις χερσαίες επιχειρήσεις του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου ως διοικητής λόχου του 29ου Ναυτικού Συντάγματος. 

Κατά την περίοδο του Εθνικού Διχασμού, προσχώρησε στην Εθνική Άμυνα καταφεύγοντας στη Θεσσαλονίκη και, στη συνέχεια, μετέσχε στις ναυτικές επιχειρήσεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της Μικρασιατικής Εκστρατείας ως κυβερνήτης αντιτορπιλικών. Σε διαθεσιμότητα μετά την Μεταπολίτευση του Νοεμβρίου του 1920, έλαβε μέρος στην Επανάσταση του Σεπτεμβρίου του 1922 ενεργώντας από την Αθήνα. 

Το 1933, διατελώντας υπουργός των Ναυτικών και Αεροπορίας, τέθηκε εκ νέου σε διαθεσιμότητα για τη συμμετοχή του στο κίνημα Πλαστήρα, προφυλακίστηκε και, τελικά, αποστρατεύθηκε το 1934 με το βαθμό του υποναυάρχου ε.α. Το 1935, καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο και έκπτωση από τον αποστρατευτικό βαθμό για τη συμμετοχή του στο αποτυχόν βενιζελικό κίνημα του Μαρτίου του ιδίου έτους. Ωστόσο, το επόμενο έτος αμνηστεύθηκε και ανέκτησε το βαθμό του. 

Το 1943, αν και απόστρατος, διέφυγε από την κατεχόμενη Ελλάδα στη Μέση Ανατολή, όπου ανακλήθηκε στην ενέργεια, προήχθη σε αντιναύαρχο και υπηρέτησε ως γενικός επιθεωρητής Ναυτικού. Επίσης, για λίγες μέρες τον Απρίλιο του 1944, χρημάτισε υπουργός Εσωτερικών και Παιδείας, καθώς και υφυπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας. 

Αποστρατεύθηκε το 1945 με το βαθμό του αντιναυάρχου ε.α. Στη διάρκεια της πολυκύμαντης σταδιοδρομίας του διετέλεσε κυβερνήτης πολλών πλοίων επιφανείας, περιλαμβανομένων των θωρηκτών Κιλκίς και Λήμνος, ανέλαβε δε σημαντικές διοικητικές θέσεις, όπως στρατιωτικού διοικητή Σάμου, αρχηγού της Μοίρας Γυμνασίων, διοικητή της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, ανώτερου διοικητή υποβρυχίων, δύο φορές γενικού διευθυντή του υπουργείου των Ναυτικών, γενικού διευθυντή του Ναυστάθμου Σαλαμίνας και δύο φορές αρχηγού του ΓΕΝ. Μεταξύ των πολλών τιμητικών διακρίσεών του, ξεχωρίζουν ανά ένας Πολεμικός Σταυρός Β΄ και Γ΄ τάξης. 

Είχε νυμφευθεί την Μαρία Μωραΐτου. Ανδριάντας του έχει στηθεί στα Γιαννιτσά και το χωριό Κότρωνας της Μάνης.







ΚΟΤΡΩΝΑΣ ΑΓΑΛΜΑ ΙΩΑΝΝΗ ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ (ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ)

 

 Ιωάννης Δεμέστιχας - Καπετάν Νικηφόρος


        Ο Θρύλος της λίμνης των Γιαννιτσών


Του Γιώργου Δημακόγιαννη

«Η αγγελία του θανάτου του Παύλου Μελά υπήρξε το σύνθημα συσσώμου λαϊκής εξεγέρσεως, έδωκε δε αφορμήν να γνωσθή ευρύτερον ο αρχίσας Μακεδονικός αγών δι' ημετέρων Σωμάτων. Προσωπικώς εγώ από της εποχής εκείνης έλαβον την προς συμμετοχήν μου απόφασιν. Έκρινα ότι ήτο επιβεβλημένον καθήκον να μετάσχω ενεργώς του εν Μακεδονία αγώνος. Αι ευκαιρίαι όπως υπηρετήση τις την Πατρίδα του δια μεγαλυτέρων θυσιών και έργων δεν παρουσιάζονται συνήθως. Τούτου ένεκα, αν και αξιωματικός του ναυτικού, απεφάσισα να μετάσχω του Αγώνος».

Έτσι περιγράφει ο νεαρός τότε Σημαιοφόρος του Πολεμικού μας Ναυτικού το κίνητρο της εθελοντικής του συμμετοχής στον τιτάνιο Μακεδονικό Αγώνα (1904 - 1908). Είναι ο Ι. Δεμέστιχας απ' το χωριουδάκι Αλεπού (Δεμεστιχιάνικα), πάνω από το Κότρωνα, που έδειξε ως Πολέμαρχος μισού αιώνα, πως μπορεί να τα καταφέρει το ίδιο άριστα στη θάλασσα και στην ξηρά! Μια μορφή θρύλος που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των Εθνικών μας αγώνων ως το θάνατό του το 1960.


Γεννήθηκε το 1882 κι ως γνήσιο τέκνο της οικογένειας των Δεμεστιχαίων, που διαπρέπει αιώνες τώρα στα στρατιωτικά μας πράγματα, τελείωσε τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Πολύ σύντομα ήρθε η πρώτη του εθελοντική εμπλοκή κι ήταν ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ. Τη δράση του εδώ περιγράφει κι εξυμνεί -πλην των άλλων- η Πηνελόπη Δέλτα, «Στα μυστικά του βάλτου». Ο καπετάν Νικηφόρος επικεφαλής αντάρτικου Σώματος (Μανιατών και άλλων) συνεργάζεται και αντικαθιστά τον Καπετάν Άγρα στην περιοχή της λίμνης των Γιαννιτσών, κι από δω δίνει θρυλικές μάχες κατατροπώνοντας τους Βούλγαρους κομιτατζήδες αλλά και τους ανθέλληνες συνεργάτες τους, αναστρέφωντας ανεπιστρεπτί, υπέρ της υποθέσεως της Ελευθερίας, το κλίμα σε όλη την έκταση της Μακεδονίας. Και βέβαια θα χρειαζόταν βιβλίο για να περιγράψει τα εδώ κατορθώματά του.


Η δράση του όμως δεν σταματά: ξαναγυρίζει στο Πολεμικό Ναυτικό για να λάβει μέρος - Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-13 - σε όλες τις ναυμαχίες κατά του Τούρκικου στόλου. Επικεφαλής μάλιστα των Ναυτικών Αγημάτων απελευθερώνει τη Χίο και την Τένεδο και δεν αποχωρεί από το πεδίο της μάχης καίτοι διάτρητος από της εχθρικές σφαίρες, παρά μόνον όταν οι Τούρκοι υψώνουν λευκή σημαία στο κάστρο της Χίου και παραδίδονται όλοι!


Στη συνέχεια της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας περνάει όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας: Διοικητής Μοίρας και Κυβερνήτης Πολεμικών σκαφών. Αρχηγός του στόλου και του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (ως Ναύαρχος πλέον). Επιθεωρητής και γενικός διευθυντής του Υπουργείου Ναυτικών, ακόμη και υπουργός Ναυτιλίας (στην εξόριστη αντικατοχική κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής, 1941-44).


Η παρουσία του είναι και ευρύτερα κοινωνικά (1) εμφανής και πάντοτε ενωτική: το 1947 κι ενώ βρίσκεται σ' εξέλιξη η αδελφοκτόνος σφαγή του Λακωνικού στοιχείου, τίθεται επικεφαλής επιφανών συμπατριωτών μας (στην Αττική) και πετυχαίνει να πάψει ο αποδεκατισμός των παππούδων μας από τα δηλητηριώδη βέλη των πολιτικών παθών.


Προσπαθήσαμε εν' ολίγοις να σκιαγραφήσουμε το πορτρέτο ενός Ήρωα που τίμησε στους Πανέλληνες τη Γη της Μάνης. Και καθώς Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της επικαιρότητας, βορά σε άνομες ορέξεις, η Μνήμη του υπενθυμίζει ότι ως Μανιάτες έχουμε ΧΡΕΟΣ ΙΕΡΟ να είμαστε - με κάθε μέσον - στην Πρωτοπορία κι αυτού του δύσκολου μα υπέροχου Εθνικού Αγώνα.

«(...) και ο Νικηφόρος στ' ανοιχτά, στα Γιαννιτσά βαδίζει

με το σπαθί του όπου περνά τον Τόπο καθαρίζει

(...) Ήσουν Μανιάτης γιαλεχτός - περήφανος και τολμηρός

γιομάτος δόξα και τιμή και λεβεντιά ξεχωριστή

(...) Στη χώρα που εβάφτηκαν, στο αίμα μας, οι βράχοι

θα φέρουν τη σημαία μας νέοι Μακεδονομάχοι»


Ο Καπετάν Νικηφόρος, ένας από τους πολλούς Μανιάτες που συμμετείχαν εθελοντικά στην πρωτοπορία του Μακεδονικού Αγώνα, τιμάται σης μέρες μας από τον Τόπο καταγωγής του. Συγκεκριμένα το Δημοτικό Διαμέρισμα Κότρωνας και έδρα του Δήμου Ανατολικής Μάνης, έδωσε στην πολυσύχναστη πλατεία της παραλίας του Κότρωνα το όνομά του και έχει ήδη τοποθετήσει τον ανδριάντα του Μανιάτη Μακεδονομάχου, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην ίδια πλατεία.


Από το αρχείο της «ΑΔΟΥΛΩΤΗΣ ΜΑΝΗΣ», Τ.9-10/1994


 Ο Ιωάννης Δεμέστιχας (30 Νοεμβρίου 1882 - 7 Δεκεμβρίου 1960) ήταν Έλληνας στρατιωτικός του πολεμικού ναυτικού, αντιναύαρχος στο βαθμό, που πολιτεύτηκε, ψηφίστηκε βουλευτής και έγινε υπουργός.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1882. Πολέμησε κατά το Μακεδονικό Αγώνα το 1906–1907. Στη συνέχεια ανέλαβε την αρχηγία του Στόλου το 1927–28 και έπειτα διορίστηκε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, ως το 1930. Τέσσερα χρόνια μετά αποστρατεύτηκε και το 1935 πήρε μέρος στο Κίνημα της 1ης Μαρτίου. Πρωταγωνίστησε στην κατάληψη του Στόλου στη διάρκεια εκείνων των γεγονότων. Κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο διετέλεσε Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας (1943–44) κατά τη θητεία της εξόριστης κυβέρνησης στη Μέση Ανατολή. Πέθανε το 1960.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BC%CE%AD%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%87%CE%B1%CF%82



ΚΟΤΡΩΝΑΣ ΑΓΑΛΜΑ ΙΩΑΝΝΗ ΔΕΜΕΣΤΙΧΑ (ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ)

Ο Ιωάννης Δεμεστίχας (δεξιά), με τον Τέλλο Άγρα (κέντρο) και ο καπετάν Κάλας (Κωνσταντίνος Σάρρος, αριστερά).
Ο Τέλος Αγαπητός (καπετάν Άγρας) και ο Ιωάννης Δεμέστιχας (καπετάν Νικηφόρος) με άνδρες τον στη λίμνη των Γιαννιτσών.






Δεν υπάρχουν σχόλια: