1821


Η κήρυξη της επανάστασης στη Μάνη



Στις 17 Μαρτίου του 1821 στην Αρεόπολη συγκεντρώθηκαν οι πρόκριτοι της Μάνης και όλοι οι ένοπλοι Μανιάτες με αρχηγό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που είχε εκλεγεί αρχηγός από τη Συνέλευση των Κιτριών. Εκεί μετά τη δοξολογία, μπροστά στον Ιερό Ναό των Ταξιαρχών, ύψωσαν το λάβαρο του Αγώνα, δηλαδή τη Μανιάτικη Σημαία. Η σημαία ήταν λευκή, με μπλε σταυρό στη μέση. Στη πάνω πλευρά έγραφε «ΝΙΚΗ Η’ ΘΑΝΑΤΟΣ» και στη κάτω το ένδοξο «ΤΑΝ ‘Η ΕΠΙ ΤΑΣ».
 Εκεί κήρυξαν το πόλεμο στη Τούρκικη αυτοκρατορία, γι’ αυτό η σημαία τους έγραφε «ΝΙΚΗ Η’ ΘΑΝΑΤΟΣ» και όχι «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ», επειδή η Ελευθερία για τους Μανιάτες ήταν δεδομένη. Επανάσταση έκαναν οι υπόλοιποι Έλληνες που διεκδικούσαν την Ελευθερία τους.
Τον παρακάτω όρκο απάγγειλε ο ιερός κλήρος και επαναλάμβαναν οι αρματωμένοι Μανιάτες:


   Όρκος Μανιατών στις 17 Μαρτίου 1821

 

«Ορκίζομαι,
εις το όνομα του Παντοδύναμού μας Θεού,
εις το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού
και της Αγίας Τριάδος,
να χύσω και την υστέραν ρανίδα του αίματός μου,
υπέρ πίστεως και Πατρίδος.

Ορκίζομαι,
να μη βλέψω εις τα όπισθεν
εάν δεν αποδιώξω τον εχθρόν της Πατρίδος
και της Θρησκείας μου.

Ορκίζομαι,
«Ταν ή επί Τας» και «Νίκη ή Θάνατος»
υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.

http://www.mani.org.gr/istor/orkos/ork.htm
ΑΡΕΟΠΟΛΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821
ΑΡΕΟΠΟΛΗ ΓΥΡΩ ΣΤΑ 1952

ΕΠΕΤΕΙΟΣ 1821 Βέργα δεκετία του 60. - Εορταστικές εκδηλώσεις για τη μάχη της Βέργας - 24 Ιουνίου




ΑΡΕΟΠΟΛΗ, 1980, ΕΘΝΙΚΗ ΜΕΡΑ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ.

ΑΡΕΟΠΟΛΗ. ΕΘΝΙΚΗ ΜΕΡΑ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ. ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑ. 25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1988

Η ορκωμοσία των Μανιατών στις 17 Μαρτίου 1821, σηματοδότησε την έναρξη της Επανάστασης στο Μοριά. Μαθητές του γυμνασίου Αρεόπολης συμμετέχουν σε τελετή μνήμης του γεγονότος, το 1970.
Χορός με παραδοσιακές μανιάτικες φορεσιές στο κέντρο της Αρεόπολης. Από εορταστικές εκδηλώσεις της 17ης Μαρτίου, στα μεταπολεμικά χρόνια (φωτο αρχείο Α.Ξεπαπαδάκου, ΡΙΖΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ)


Σημαίνει ο Θιος, σημαίνει η γης, σημαίνουν τα επουράνια,
σημαίνει κ' η αγιά Σοφιά, το μέγα μοναστήρι,
με τετρακόσια σήμαντρα κ’ εξηνταδυό καμπάναις,
κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος.

Ψάλλει ζερβά ο βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης,
κι' απ' την πολλή την ψαλμουδιά εσειόντανε οι κολόνναις.
Να μπούνε 'ς το χερουβικό και νά βγη ο βασιλέας,
φωνή τους ήρθε εξ ουρανού κι' άπ' αρχαγγέλου στόμα.


"Πάψετε το χερουβικό κι' ας χαμηλώσουν τ' άγια,
παπάδες πάρτε τα γιερά, και σεις κεριά σβηστήτε,
γιατί είναι θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψη.


Μόν στείλτε λόγο 'ς τη Φραγκιά, νάρτουνε τρία καράβια,
το ‘να να πάρη το σταυρό και τάλλο το βαγγέλιο,
το τρίτο, το καλύτερο, την άγια τράπεζα μας,
μη μας την πάρουν τα σκυλιά και μας την μαγαρίσουν".


Η Δέσποινα ταράχτηκε, κ' εδάκρυσαν οι εικόνες.
"Σώπασε, κυρά Δέσποινα, και μη πολυδακρύζης,
πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά σας είναι.


Φημισμένος κλέφτης της Μάνης, που έζησε κατά το 18ο αιώνα. Ο Παναγιώταρος, επειδή δε θέλησε να συνεργαστεί με τον Τζεζαερλή-πασά, που εξόντωσε το 1779 τους αντάρτες Αλβανούς της Πελοποννήσου, καταδιώχτηκε και τελικά κλείστηκε μαζί με τον Κωνσταντίνο Κολοκοτρώνη στην Καστάνια της Μάνης, μέσα σε δύο πύργους, με 150 ακόμα παλικάρια. Οι δύο ηρωικοί κλέφτες πολιορκήθηκαν τον Ιούλιο του 1780. Ο Παναγιώταρος κι ο Κολοκοτρώνης κράτησαν άμυνα για δώδεκα μερόνυχτα. Στο τέλος όμως, αφού τέλειωσαν τα πολεμοφόδια, επιχείρησαν έξοδο και διέσπασαν τον κλοιό των εχθρών. Δεν κατάφεραν όμως να διαφύγουν. Ο Παναγιώταρος πιάστηκε μέσα σε μια σπηλιά και στη συνέχεια εκτελέστηκε.








ΔΙΗΓΗΣΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 




Θούριος Ρήγα Φεραίου




Ως πότε παλικάρια, θα ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λιοντάρια, στις ράχες στα βουνά;
Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά,
να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;

Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;
Κάλλιο είναι μιάς ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια, σκλαβιά και φυλακή.

Τι σ' ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά;
στοχάσου πως σε ψένουν, καθ' ώραν στην φωτιά.
Βεζύρης, δραγουμάνος, αφέντης κι αν σταθής
ο τύραννος αδίκως σε κάμνει να χαθής.

Δουλεύεις όλη ημέρα, σε ό,τι κι αν σε πει,
κι' αυτός πασχίζει πάλιν, το αίμα σου να πιει.
Ο Σούτζος, κι ο Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής
Γκίκας και Μαυρογένης, καθρέπτης, ειν' να ιδής.

Ανδρείοι καπετάνοι, παπάδες, λαϊκοί,
σκοτώθηκαν κι αγάδες, με άδικον σπαθί.
Κι αμέτρητοι άλλοι τόσοι, και Τούρκοι και Ρωμιοί,
ζωήν και πλούτον χάνουν, χωρίς καμμιά αφορμή.

Ελάτε με έναν ζήλον, σε τούτον τον καιρόν,
να κάμωμεν τον όρκον, επάνω στον σταυρόν.
Συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν
να βάλωμεν εις όλα, να δίδουν ορισμόν.

Οι νόμοι να 'ν' ο πρώτος, και μόνος οδηγός,
και της πατρίδος ένας, να γένει αρχηγός.
Γιατί κι η αναρχία, ομοιάζει την σκλαβιά,
να ζούμε σαν θηρία, ειν' πιο σκληρή φωτιά.

Και τότε με τα χέρια, ψηλά στον ουρανόν
ας πούμ' απ' την καρδιά μας, ετούτα στον Θεόν.
Στη μάχη της Καστάνιας το 1780 απέναντι σε πολυπληθή τουρκικό στρατό έχασε τη ζωή του ο ίδιος ο Παναγιώταρος και ο Κωσταντής Κολοκοτρώνης, ο πατέρας του Γέρου του Μοριά. Στη Δεσφίνα που βρίσκεται πάνω στο δρόμο που οδηγεί από 'Aγιο Νικόλαο και τα Κόκκινα Λουριά στο δοξασμένο Πολυάραβο και μέσα από τα λιγοστά πυργόσπιτα των Σταθέων εκδηλώθηκε ηρωική αντίσταση μέχρι θυσίας,στις εμπροσθοφυλακές του Ιμπραήμ τον Ιούλιο του 1826, αντίσταση που απέβη σωτήρια γιατί έδωσε το χρόνο για να οργανωθεί η Ελληνική άμυνα στο Πολυάραβο, όπου κατανικήθηκε ο ίδιος ο Ιμπραήμ και διασώθηκε η Μάνη. Οι κάτοικοι όλων των χωριών του Σμήνου με επικεφαλείς ντόπιους οπλαρχηγούς (Γράφος, Ρόζος κλπ) ταμπουρώθηκαν πρώτοι στον Αη-Λιά και του Στεφανάκου τη Λάκκα μπροστά από τον Πολυάραβο και αντιμετώπισαν την Τουρκο-Αιγυπτιακή επιδρομή.
Τοποθεσίες, μέρες και πράξεις ένδοξες και ηρωικές που όμως δεν τιμήθηκαν ακόμα από την επίσημη ιστορία και πολιτεία.

Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, γιός του Θεόδωρου, γράφει:

“Αναπτυσσομένης της ιδέας περί της Επαναστάσεως, ο σπινθήρ της Ελευθερίας ήναπτε τον ενθουσιασμό των Ελλήνων, οίτινες διενοούντο περί της ενάρξεως του πολέμου. Όθεν την 17ην Μαρτίου οι πρόκριτοι της Μάνης συνεννοήθησαν να λάβωσι τα όπλα κατά των Τούρκων.”

maniatika.wordpress.com/tag/1821/

 

ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΟΥ ΔΗΡΟΥ


Στο ρημοκλήσι του Δηρού
λειτούργα ο πρωτοσύγκελος,
και τάχραντα μυστήρια

έφερνε ‘ς το κεφάλι του,
ψάλλοντας το χερουβικό.
Μα έξαφνα κι'ανέλπιστα
Τούρκοι τον περίλαβανε,
Κ’ έλαβε μόνον τον καιρό
και σήκωσε τα χέρια του,
κ' είπεκε, "Παντοδύναμε,
δυνάμωσε τους Χριστιανούς,
τύφλωσε τους Αγαρηνούς
τη μέρα τη σημερινή".


Μα οι άνδρες όλοι ελείπασι,
ήταν ‘ς τη Βέργα τ' Αρμυρού,
όπου Τρωάδα ο πόλεμος
επάηνε δυο μερόνυχτα.
Μόνα τα γυναικόπαιδα
και γέροντες ανώφελοι,
(γιατ' ήτο θέρος) βρέθεσαν
με τα δρεπάνια 'ς τα λουριά.
Καθόλου δε δειλιάσασι,
καθόλου δεν τρομάξασι,
μόν' έδωκαν την είδηση
'ς τον Κωσταντίνο με πεζόν.

 
Κ' εκείνος ως πολέμαρχος
εσύναξ' όλα τα χωριά,
γράφει και στέλνει ς' τ’ Αρμυρό,
κ' έδραμε κατά το Δηρό.
Βλέπει γυναίκες να χερούν
και τα δρεπάνια να κρατούν,
τους Αραπάδες να χτυπούν.
"Εύγε σας, μεταεύγε σας,
γυναίκες, άνδρες γίνετε,
σαν ανδρειωμέναις μάχεσθε,
σαν Αμαζόνες κρούετε".


Είπε κ' εβρυχουμάνισε
σαν το λιοντάρι 'ς τα βουνά.
Τους Τούρκους κόφτει αψήφιστα.
Τότε τα παλληκάρια του
πετάχτησαν σαν τους αϊτούς,
κ' επιάστηκαν με τους εχτρούς,
χέρια με χέρια ανάκατα.
Τους εκαταποντίσασι
και τους εβάλασι μπροστά,
σαν να ήσαν γιδοπρόβατα.
Σφάζοντας και σκοτώνοντας
φτάσασι 'ς την ακρογιαλιά,
που μέλισσα ήτον η Τουρκιά.

 
Τότε 'ς εκείνην τη στιγμή,
αγνάντιαζαν κ' έπρόφτασαν
τα παλληκάρια τ' Αρμυρού,
οπού τη νίκη φέρνασι.
Πρώτος ήτο κ' εμπροστινά
ο γιος του γέρου βασιλιά,
είχε 'ς τα πόδια του φτερά,
που τον ο πρώτος άγωρος.
Ξεγυμνωμένο το σπαθί
εκράτει, και τα μάτια του
σπίκιαις και φλόγες βγάζασι.


"Έχετε θάρρος, είπεκε
με μια φωνή σαν τη βροντή,
μη τα φοβάστε τα σκυλιά,
ας ειν' πολλοί κι’ αμέτρητοι.
Ήταν πολλοί και 'ς τ' Αρμυρό,
κι' εμείς τους ενικήσαμεν,
κι' όλους τους εξωφλήσαμεν".


Πρόφτασε τότε κι' ο αρχηγός,
πρόφτασε κι' ο αρχιστράτηγος,
οπού ναι πενταγνώστικος
'ς τοις μάχαις, 'ς τα πολιτικά,
κ' είπε 'ς τα παλληκάρια του,
κ' είπε 'ς όλο το στράτευμα.


"Όσοι πιστοί εμπρός, παιδιά,
σήμερον γεννηθήκαμε,
και θα σωθούμε σήμερον".
Ήνοιξ' η μάχη τρομερά,
κ' ήτανε ξεσυνέριση
'ς όλα τα Σπαρτιατόγονα
ποίοι να πάσι μπροστινοί.


Οι Τούρκοι αντισταθήκασι,
τι ήσαν 'ς την άκρη του γιαλού.
Μεσ’ 'ς το στερνό δειλιάσασι
κ' επέφτασι 'ς τη θάλασσα,
σαν τα τυφλά τετράποδα,
γιατ' ήτο θέλημα θεού
να σακουστή η παράκληση
τ’ αγίου πρωτοσύγκελου.

Η προκήρυξη του Πέτρου Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Συγκλήτου. (Αρχεία υπουργείου Εξωτερικών Μεγάλης Βρετανίας)
Πρωτότυπη προκήρυξη εθνικής ανεξαρτησίας της "Μεσσηνιακής Γερουσίας". Σώζεται μέχρι σήμερα στα αρχεία του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών (Foreign Office)..

Υπογραφή:
1821 Μαρτίου 23 εν Καλαμάτα. Εκ του Σπαρτιατικού Στρατοπέδου
Πέτρος Μαυρομιχάλης, αρχιστράτηγος του Σπαρτιατικού και Μεσσηνιακού στρατού.

ΒΕΡΓΑ (Σέλιτσα)

ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΜΠΑΡΔΟΥΝΙΑΣ

Το πρώτο κάστρο που απελευθερώθηκε το 1821 ήταν το κάστρο της Μπαρδούνιας.
Σήμερα αποτελεί ενδιαφέρον αξιοθέατο, όμως ξεχασμένο και αναξιοποίητο. Στα χωριά του Σμήνου έδρασαν οι πρωτοκλέφτες της υπόδουλης Ελλάδας που με τον αγώνα τους και τα κατορθώματά τους δυνάμωσαν την ελπίδα της λευτεριάς και προετοίμασαν τον ξεσηκωμό του 1821.
Στην περιοχή της Μέλισσας είχε το μετερίζι του ο Καπετάν Ζαχαριάς ο Μπαρμπιτσιώτης, εκεί που σήμερα λέγεται <<στου Ζαχαριά τα χαλάσματα>> κοντά στο μοναστήρι της Ηρωίτσας (Ροϊτσας).
Τοποθεσίες, μέρες και πράξεις ένδοξες και ηρωικές που όμως δεν τιμήθηκαν ακόμα από την επίσημη ιστορία και πολιτεία.
Τα χωριά της Λακεδαιμόνιας περιοχής του Σμήνου και οι κάτοικοί τους πλήρωσαν βαριά τον ζυγό της Οθωμανικής κατάκτησης. Ιδιαίτερα τα τελευταία προεπαναστατικά χρόνια που εγκαταστάθηκαν εκεί οι πολεμοχαρείς Τουρκαλβανοί και επονομαζώμενοι και Τουρκομπαρδουνιώτες. Όμως τα χωριά αυτά ήταν και τα πρώτα Ελληνικά εδάφη που απόκτησαν την ελευθερία και δέχτηκαν τους πρώτους από τους πολύπαθους ομογενείς κατοίκους των κατεστραμένων νησιών Χίου και Ψαρών. Παλαιοί και νέοι κάτοικοι των χωριών του Σμήνου αποδείχτηκαν άξιοι μαχητές στους μετέπειτα αγώνες για την ελευθερία και την πρόοδο.
(Κείμενο: Αριστείδης Γραφάκος).
http://dimossminouslakonias.blogspot.gr/2007/08/blog-post_14.html

«Η νίκη της Βέργας αποτελεί απάντηση αποστομωτική προς όλους εκείνους που διατείνονται σήμερα με ποικίλες γραφές και που εν πολλοίς είναι φθηνές συρραφές, ότι μετά την πτώση του Μεσολογγίου η Επανάσταση εξέπνευσε και πως αν φθάσαμε στην Ελευθερία, τούτο οφείλεται στην παρέμβαση των τριών Δυνάμεων, που ο στόλος τους σημείωσε το μεγάλο ναυτικό τρόπαιο στο Ναυαρίνο. Όμως, το Ναυαρίνο ήρθε 16 μήνες μετά τη Μάχη της Βέργας και αυτό σημαίνει πως ο αγωνιζόμενος Έλληνας άντεξε και χάρη στην εκστρατεία του Καραϊσκάκη στη Στερεά επί ένα έτος ακόμη σημείωνε θριάμβους και έστηνε τρόπαια με τα κεφάλια των Τούρκων.
Αναγνωρίζουμε και τιμάμε την προσφορά των Ευρωπαίων στον Αγώνα μας, αλλά δεν πρέπει να υποτιμάμε το δικό μας Αγώνα. Και δυστυχώς, χρόνια τώρα τον υποτιμάμε σε σημείο τέτοιας αισχρότητας, ώστε οι Μάχες της Βέργας, του Διρού και του Πολυαράβου, να μη μνημονεύονται σε σχολικά και πανεπιστημιακά εγχειρίδια» Σαράντος Καργάκος
http://flashmes.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=379%3A2012-06-21-08-14-17&catid=94%3A-274

"Λένε ότι αν περπατήσεις κάποια ημέρα με αέρα στα ερημωμένα πλέον σοκάκια του χωριού Πολυάραβος, θα ακούσεις στο βάθος βοή πολεμική. Εάν μάλιστα κατευθυνθείς μέσω του καλντεριμωτού δρόμου προς το Δερβέν Φούρκα θα ακούσεις καθαρά τα καριοφίλια να βροντάνε και τα αγκωνάρια να κυλάνε από το τρεχοβολητό των αγωνιστών του Πολυάραβου. Με λίγη φαντασία δε θα διακρίνεις ανάμεσα στα βράχια και τα φυλλώματα κάποιες σκιές να κυνηγάνε τους "άπιστους". Κείμενο: Ντόναλντ - Γεώργιος Μακφαίηλ
ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ
http://www.greekheroes.gr/1821-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-1821-greek-revolution
ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ3
ΜΑΝΙΑΤΕΣ ΠΟΛΕΜΑΡΧΟΙ Ελληνική Επανάσταση 1821 - Πετρόμπεης και Κυριακούλης ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΙ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΙ - ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ-ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ-ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ-ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ-ΚΕΦΑΛΑΣ.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΙ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΙ - ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ-ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ-ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ-ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ-ΚΕΦΑΛΑΣ.
ΘΕΣΣΑΛΟΙ  ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ    ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ - ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ - ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ   ΟΛΥΜΠΙΟΣ
ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ   -  ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ    Οι Δύο Αρχιστράτηγοι της  Ελληνικής Επανάστασης  1821
ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ      Ελληνική Επανάσταση  1821    Μάρκος ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ - Λόρδος ΒΥΡΩΝ  - Κίτσος ΤΖΑΒΕΛΑΣ
ΠΟΛΕΜΑΡΧΟΙ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ  Ελληνική Επανάσταση 1821 - ΚΑΝΑΡΗΣ - ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ-ΜΙΑΟΥΛΗΣ
ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΕΣ  ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΙ   ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ - ΔΙΑΚΟΣ - ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ - ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ
ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ  ΠΟΛΕΜΑΡΧΟΙ  1821    Κίτσος ΤΖΑΒΕΛΑΣ  -  Μάρκος ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ - Φώτος ΤΖΑΒΕΛΑΣ




Δεν υπάρχουν σχόλια: