ΓΑΜΟΣ - ΠΑΛΙΑ ΜΑΝΗ

Στη Μάνη οι γάμοι γινόντουσαν συνήθως τις Κυριακές του καλοκαιριού και το Σάββατο πρωϊ ο γαμπρός έστελνε στα πεθερικά τα κανίσκια, ενώ το βράδυ της ίδιας μέρας επισκεπτόταν το σπίτι της νύφης με το ψίκι (Συμπεθεριό). Ο πεθερός σταύρωνε το σκαλοπάτι της πόρτας και ο μεγάλος αδελφός του γαμπρού άφηνε τα «ασημένια τάλιρα» στην είσοδο του σπιτιού. Το πρωί της Κυριακής το ψίκι του γαμπρού έπαιρνε τη νύφη στο σπίτι και την πομπή συνόδευαν -από το σόϊ της νύφης- μόνο οι αδελφοί της.
manipedia.com/Ρίζες Ελλήνων

gr.pinterest.com, ΤΣΙΚΑΛΙΑ-ΚΟΤΡΑΦΙ 1954

 

Τον γάμο λοιπόν τον συνδύαζαν με την αναγέννηση της οικογένειας, της φαμίλιας, της φυλής, σαν κάτι όπως ο καινούργιος χρόνος. Χαρές λοιπόν ονόμαζαν τους γάμους. «Στις χαρές σου» λέγανε συχνά στις προπόσεις τους με κρασί ή με κεράσματα. Στην παλιά Μάνη, σε καμία άλλη περίπτωση δεν τραγουδούσαν και δεν χόρευαν, εκτός από τον γάμο. Ο γάμος γιορταζόταν κατά τον πιο επίσημο και επιδεικτικό τρόπο, γι’ αυτό τον λέγανε και «χαρά».

ΑΡΧΕΙΟ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ γαμος πριν 60 χρονια

 

Για το γάμο ειδοποιούντο όλοι οι συγγενείς εγκαίρως σ’ όλα τα χωριά. Το σπίτι του γαμπρού επισκευαζόταν και ασπριζόταν. Επιστρατευόντουσαν όλες οι κοπέλες, συγγενείς και φιλικά πρόσωπα για να αλέσουν το στάρι και να φτιάξουν τα ψωμιά του γάμου ανάλογα με τους καλεσμένους.-

 

Στη Μάνη οι γάμοι γινόντουσαν συνήθως τις Κυριακές του καλοκαιριού και το Σάββατο πρωϊ ο γαμπρός έστελνε στα πεθερικά τα κανίσκια, ενώ το βράδυ της ίδιας μέρας επισκεπτόταν το σπίτι της νύφης με το ψίκι (Συμπεθεριό). Ο πεθερός σταύρωνε το σκαλοπάτι της πόρτας και ο μεγάλος αδελφός του γαμπρού άφηνε τα «ασημένια τάλιρα» στην είσοδο του σπιτιού. Το πρωί της Κυριακής το ψίκι του γαμπρού έπαιρνε τη νύφη στο σπίτι και την πομπή συνόδευαν -από το σόϊ της νύφης- μόνο οι αδελφοί της.
manipedia.com/Ρίζες Ελλήνων

 

Γαμος στη Μανη. Ο αρραβωνιαστικός έβλεπε την αρραβωνιαστικιά του παρόντων των συγγενών της και ποτέ μόνη. Πολλές φορές οι αρραβώνες γινόντουσαν χωρίς να είναι παρόντες οι αρραβωνιασμένοι. Αρκούσε να πήγαιναν δύο τρεις άντρες από το μέρος του γαμπρού στο σπίτι της νύφης και να έριχναν μερικές ντουφεκιές.
Σε άλλη περίπτωση ήταν αρκετό να πυροβολήσει ο γαμπρός χωρίς να πάει στο σπίτι της νύφης, ή από το χωριό του και να δηλώσει ότι “κρούει ντουφέκι για την τάδε”. Αυτό όμως, γινόταν όταν οι συγγενείς της νύφης δεν ήθελαν τον γαμπρό, γιατί ήταν αχαμνόμερος, δηλαδή από αδυνατότερη οικογένεια. Με το βάρεμα αυτό του ντουφεκιού, τα πράγματα εξελίσσοντο σοβαρά, γιατί ο νέος εδέσμευε το κορίτσι και γιατί κανένας δεν έπαιρνε γυναίκα άλλου χωρίς να υπολογίσει μαζί του έχθρα μέχρι θανάτου. Επακόλουθα λοιπόν: Ή γάμος με απαγωγή, ή με συγκατάθεση ή έχθρα.

ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ δεκαετία του 60 Αντρες σε δράση ...ποδιές, ταψιά για το φούρνο ....ετοιμασίες γάμου (από αρχείο Ηλια Κοτσόβολου)

Μαντινεια γαμος 1957 (από αρχείο Ηλια Κοτσόβολου)

Γάμος στην ΠΕΤΡΙΝΑ, Η επιβλητική εκκλησία των Αγίων Αποστόλων ΠΕΤΡΟΥ κ ΠΑΥΛΟΥ στην μεγάλη πλατεία της Πετρίνας. Η εκκλησία χτίσθηκε το 1900 και έχει ένα καλαίσθητο πέτρινο καμπαναριό. Ο πύργος του ρολογιού κατασκευάσθηκε το 1951, δωρεά ομογενούς. Εικονίζεται δεξιά ο Ανδρεάκος Δημήτριος (Μελετάκος) και αριστερά ο Δημήτριος (Μήτσος) Τσαμασίρος.
(φωτο Arna Sparti Laconia)

Γάμος στην ΠΕΤΡΙΝΑ, Η επιβλητική εκκλησία των Αγίων Αποστόλων ΠΕΤΡΟΥ κ ΠΑΥΛΟΥ στην μεγάλη πλατεία της Πετρίνας. Η εκκλησία χτίσθηκε το 1900 και έχει ένα καλαίσθητο πέτρινο καμπαναριό. Ο πύργος του ρολογιού κατασκευάσθηκε το 1951, δωρεά ομογενούς. Εικονίζεται δεξιά ο Ανδρεάκος Δημήτριος (Μελετάκος) και αριστερά ο Δημήτριος (Μήτσος) Τσαμασίρος.
(φωτο Arna Sparti Laconia)

 

Το σημαντικότερο βέβαια στοιχείο σε μια προίκα ήταν η στέρνα. Η “γλιστέρνα” όπως την έλεγαν, γιατί το νερό ήταν στην παλιά Μάνη ο θησαυρός. Περισσότερο και από τα κτήματα και από τα σκουτιά και …πολλές φορές και απ’ αυτή την ίδια τη νύφη!!!
“Δεν έχουνε ποτάμια
Δεν έχουνε πηγάδια,
Δεν έχουνε πηγές,
Μονάχα λίγες στέρνες άδειες κι’ αυτές,
Που ηχούν,
που ηχούν και που τις προσκυνούνε”
Όπως λέει ο Σεφέρης.

Τα ζωντανά θεωρούνται εκλεκτο δώρο γάμου στη μανιάτικη αγροτική κοινωνία. (από Ρίζες Ελλήνων)

Μανιάτικος γάμος. Η έκθεση (καμάρωμα) των προικιών της νύφης, ήταν μέρος του τελετουργικού. (από Ρίζες Ελλήνων)

 

Σε άλλα μέρη, κυρίως της μέσα Μάνης, προίκα δεν δινόταν στην νύφη και τα έξοδα του γάμου εκαλύπτοντο από τα δώρα των συγγενών του γαμπρού κυρίως.
Οι αρραβώνες γινόντουσαν με πολύ απλό τρόπο. Πήγαιναν μερικοί άντρες στο σπίτι της νύφης, έριχναν μερικούς πυροβολισμούς, παίρναν ένα δακτυλίδι και το περνούσαν στα δάκτυλα των αρραβωνιασμένων και μετά κερνιόντουσαν ρακί Καλαμών.

Γεράκι. Στην αναμνηστική φωτογραφία του Φλεβάρη 2013 που παραχωρεί η Ελένη Μαυραειδή απεικονίζεται γλέντι και χορός σε γάμο στην πλατεία του Γερακιού με τους οργανοπαίχτες στο κέντρο

 

Γαμος στο Οιτυλο το 1965. Στους νεόνυμφους, η καθιερωμένη ευχή ήταν να αποκτήσουν εννιά γιους και μια θυγατέρα. Χρειαζόταν βλέπετε και η θυγατέρα γιατί από αυτήν θα ξανάβγαιναν άλλοι εννιά γιοι.
«Νύφη μου ξάστερο νερό και ξέλαμπρο φεγγάρι,
το ταίρι σου ‘ναι ζηλευτό κι’ όμορφο παλικάρι,
στο σπίτι το πεθερικό στη γειτονιά οπού ‘ρθες
σαν κυπαρίσσι να σταθείς, σαν δέντρο να ριζώσεις,
και σαν μηλιά γλυκομηλιά, τους κλώνους σου ν’ απλώσεις
υγιούς εννιά ν’ αξιωθείς και μια γλυκομηλίτσα».

Προσθήκη λεζάντας

 

Η γυναίκα δεν είχε γνώμη για τον άντρα που θα έπαιρνε τις περισσότερες φορές. Πρωτοέβλεπε δε τον αρραβωνιαστικό της μετά τους αρραβώνες. Κάποτε, κάποια Μαρία με τις φίλες της, καθισμένες στην ρούγα του χωριού, μια Κυριακή, σιγομιλούσαν και γέλαγαν, …όταν ξάφνου, ακούστηκε ένας σμπάρος!! Τι είναι αυτή η ντουφεκιά έκαναν όλες έκπληκτες. Και η ωραία Μαρία, που είχε μυριστεί τον αρραβώνα της με έναν που δεν τον ήθελε, είπε ήρεμα: “Δεν είναι τίποτα κορίτσια, εμένα σκότωσε ο πατέρας μου”.

... και ο γάμος σήμερα!

ΜΑΡΜΑΡΙ, γαμος στον Αγιο Γεώργιο, ιερέας Γεώργιος Γεωργαρίου