ΚΟΙΤΑ, ΑΣΩΜΑΤΟΣ

Σε απόσταση 1.30’ από την Κοίτα, ανεβαίνοντας δρόμο δύσκολο, ψηλά στο Κακό Βουνό, πού λέγεται και Χελιδόνι, συναντά ο επισκέπτης ναό σταυροειδή, τρουλλαίο, τετράστυλο με προστώο, αφιερωμένο στον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Το πιο ενδιαφέρον από την τοιχοδομία του, είναι η κάλυψη του μεγάλου τρούλλου, η οποία διαρθρώνεται με χωνευτές λίθινες νευρώσεις, πού διαγράφουν σταυρό. Τόσο τις νευρώσεις όσο και το προστώο ο καθηγητής Ν. Γκιολές θεωρεί ως Γεωργιανή επίδραση, στη Γεωργία απαντούν από τον 6ο αι.
Ο ναός είναι χτισμένος με πλακόμορφες πέτρες και πηλό. Διαστάσεις έχει 7,16x6,23. Οι τρεις αψίδες είναι ημικυκλικές και ο τρούλλος οκταγωνικός. Σε κάθε του πλευρά πλην της ανατολικής, έχει ένα τυφλό παράθυρο με τύμπανο από πλάκα. Το Α είναι ανοικτό. Τα τόξα των τυφλών παραθύρων είναι γωνιώδη. Λείψανα οδοντωτής ταινίας υπάρχουν πάνω από το μονόλοβο παράθυρο του τύμπανου της Ν κεραίας. Από τους τοίχους δεν λείπουν χαράγματα.
Οι καμάρες της Α και Β κεραίας της εκκλησίας και το τεταρτοσφαίριο της μεσαίας αψίδας έχουν καταρρεύσει. Επίσης και το ΒΑ σφαιρικό τρίγωνο. Μισογκρεμισμένη είναι και η καμάρα της Δ κεραίας. Στο Β και Ν τύμπανο ανοίγεται από μια φωτιστική θυρίδα με λίθινα πλαίσια.
Ίχνη τοιχογραφιών σώζονται στο τύμπανο της Β κεραίας και στον ημικυλινδρικό τοίχο της κεντρικής αψίδας, σ' αυτήν λείψανα τεσσάρων μετωπικών Ιεραρχών.
Δυτικά συνάπτεται προς την εκκλησία καμαροσκέπαστο, μονόχωρο πρόπυλο, διαστ. 2,27x2,34, στενότερο από αυτήν. Ψηλά στη Δ πλευρά έχει τοξωτό παράθυρο και στη Β και Ν πλευρά από μία τοξωτή θύρα. Η θύρα επικοινωνίας με το ναό είναι χαμηλή, ορθογώνια. Την εκκλησία του Ασώματου χρονολογούν ο Μegaw μεταξύ του 900 και του 1000 και ο Α. Ορλάνδος από το β τέταρτο του 11ου αι. Θα έκλινα προς την χρονολόγηση του ναού από το πρώτο τέταρτο του 11ου αι., αν ληφθούν υπ' όψιν και τα αρχαϊκά στοιχεία του μνημείου.
Του Νικολάου Δρανδάκη, καθηγητή Πανεπιστημίου



"O Ασώματος" - Στο Νικόλακο (Άγιοι Ασώματοι)
Από τον Άη-Στράτηγο μπορεί ο επισκέπτης-πεζοπόρος να ακολουθήσει με αφάνταστη δυσκολία και κουραστική πορεία 2 περίπου ώρες στα Λαϊφόνια. Από κει απλώνεται καταπράσινο από φτέρες και οργιαστική θαμνώδη βλάστηση το οροπέδιο του Νικόλακου. Στη ΝΔ πλευρά στέκει ακόμα ορθό, πάνω από δέκα αιώνες, το θαυμάσιο ερείπιο του "Ασωμάτου" - η βυζαντινή εκκλησία των Αγ.Ασωμάτων, κτίσμα του 10ου αιώνα.
Πρόκειται για ένα σπάνιο αρχιτεκτονικό μνημείο που καταρέει αναπόφευκτα κάτω από το πέρασμα του καιρού και την εγκατάλειψη. Και να σκεφτεί κανείς πόσος μόχθος, μεράκι, δαπάνες και πόση ευλάβεια και δυσκολία για να χτιστεί τούτος ο ναός της προσευχής, πάνω σε τούτη την απρόσιτη αψηλή θέση, σε ένα ύψος περίπου 800μ.
Ο "Ασώματος" είναι ένα ακόμα αρχιτεκτονικό πετράδι, που στολίζει την τραχιά γη της Μάνης. Το μεσαιωνικό μνημείο ανοιχτό, χωρίς πόρτες, θύμα της περιφρόνησης και αδιαφορίας, έχει μετατραπεί σε σταύλο για ζώα. Το αρχιτεκτονικό του κάλλος αφανίζεται και οι αρμοί καταρρέουν. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος είναι εντελώς χαμένος. Ο τεράστιος θόλος της εκκλησίας, διάτρητος, χάσκει πάνω από το κεφάλι του εισερχόμενου.
Ο Άγγλος Megaw χρονολογεί τον Ασώματο στις αρχές του 10ου αιώνα, προσθέτοντας ότι η εκκλησία ανήκει στον απλό τετράστηλο τύπο. Το θαυμάσιο μαρμάρινο τέμπλο της εκκλησίας που διατηρείται στη θέση του είναι φερμένο από αλλού, αξιοπρόσεχτη αισθητική λεπτομέρεια στο σύνολο του μνημείου.
(Γ.Λ.ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΣ)







































Δεν υπάρχουν σχόλια: